Liječenje karcinoma testisa
Karcinom testisa je rak koji se formira u ćelijama testisa. Većina karcinoma testisa počinje u ćelijama koje stvaraju spermu (poznate i kao zametne ćelije) – ovi karcinomi su poznati kao tumori zametnih ćelija. Postoje dva glavna tipa karcinoma testisa, seminom i neseminom, od kojih svaki čini otprilike polovinu karcinoma testisa
Izbor terapijske metode
Tretman i seminoma i neseminoma zavisi od stadija bolesti.
Seminom stadij I
Terapija izbora je hirurgija – orhidektomija. nakon čega slijede redovne kontrole. Za pacijente koji insistiraju na agresivnijem pristupu liječenje preporučuje se 1-2 ciklusa monokemoterapije (MKT) Carboplatin ili adjuvantna radioterapija ukoliko nisu kandidat za kemoterapiju.
Seminom stadij II
Terapija izbora je hirurgija – orhidektomija, nakon čega dalje liječenje zavisi od proširenosti bolesti na retroperitonealne limfne čvorove.
Stadij IIA
Zahvaćeni limfni čvorovi manji od 2cm - indicirana je radioterapija.
Stadij IIB i IIC
Limfni čvorovi veći od 2cm - indicirana je kemoterapija bazirana na Cisplatinu i to 2-3 ciklusa PEB protokol (Cisplatin, Bleomicin i Etopozid) ili 2-3 ciklusa PE protokol (Cisplatin i Etopozid)
Neseminom stadij IA i IB
Terapija izbora je hirurgija – orhidektomija
Dalji tretman zavisi od sljedećih riziko faktora:
- limfovaskularna invazija,
- dominantnost embrionalne komponente i
- stadija T3 ili T4 primarnog tumora.
Za pacijente niskog rizika preporuka je aktivno praćenje.
Za pacijente visokog rizika opcije su retroperitonealna limfadenektomija i/ili kemoterapija (1-2 ciklusa PEB protokol).
Za pacijente koji ne zahtijevaju tretman, preporuka je aktivno praćenje.
Stadij IS
Karakterišu povišeni tumor markeri bez radiološki vidljive bolesti nakon orhidektomije.
Neseminom stadij II
Terapija izbora je hirurgija – orhidektomija nakon čega dalje liječenje zavisi od proširenosti bolesti na retroperitonealne limfne čvorove.
Klinički stadij IIA
Zahvaćeni limfni čvorovi su 2 cm ili manji sa referentnim vrijednostima tumor markera, preporuka je retroperitonealna limfadenektomija.
Klinički stadij IIB i IIC
Zahvaćeni limfni čvorovi 2cm i veći sa povišenim vrijednostima tumor markera, preporuka je tri ciklusa po PEB protokolu ili četiri ciklusa po PE protokolu.
Patološki stadij
Sa PHD potvrđenim pozitivnim retroperitonelanim limfnim čvorovima. Za pacijente sa brojem metastatski izmijenjenim limfnim čvorovima manjim od 4 i veličinom 2cm ili manjom preporuka je praćenje. Za pacijente u kojih je broj metastatski izmijenjenih limfnih čvorova veći od četiri i veličinom više od 2 cm indicirana su dva ciklusa po PEB protokolu.
Uznapredovala bolest - Stadij III
Tok liječenja je isti i za seminom i za neseminom u zavisnosti kojoj progonstičkoj grupi pripadaju. Za seminom postoji srednja i dobra prognostička grupa, dok za neseminom loša, srednja i dobra prognostička grupa. Pacijenti dobre prognostičke grupe liječe se s tri ciklusa PEB ili četiri ciklusa EP, a oni srednje prognostičke grupe, znači oni koji imaju ne-plućne visceralne metastaze (jetra, kosti, mozak), liječe se s 4 ciklusa PEB.
Kod seminoma, za razliku od neseminoma, rezidualna bolest se obično ne resecira.
Nakon liječenja kemoterapijom, ako prema CT nalazu nije ostalo rezidualne bolesti ili je ona 3 cm i manja uz normalne tumorske markere - preporučuje se praćenje.
Ako je rezidualna bolest veća od 3cm uz normalne tumorske markere, preporučuje se učiniti PET sken najmanje 6 sedmica po završetku KT. Ako je PET sken negativan preporučuje se praćenje. Ako je PET sken pozitivan što pokazuje prisutnost rezidualne aktivne bolesti, preporučje se resekcija rezidualne bolesti kod seminoma, odnosno retroperitonealna limfadenektomija/resekcija rezidualne bolesti kod neseminoma ili druga linija kemoterapije.
Kod bolesnika srednje prognostičke grupe (stadij IIIB) preporučuju se četiri ciklusa PEB kemoterapije. Stopa izlječenja je oko 70%.
Kod bolesnika loše prognostičke grupe (stadij IIIC) standardno liječenje je četiri ciklusa PEB kemoterapije. Jednaku učinkovitost, ali veću mijelotoksičnost ima i liječenje s četiri ciklusa PEI (VIP) kemoterapije (Cisplatin, Etopozid i Ifosfamid).
Metastatska bolest
Nakon kemoterapije i normalizacije tumorskih markera, nastoji se hirurški odstraniti sva rezidualna bolest. Kod kompletnog odgovora nakon kemoterapije, što znači rezidualna bolest 1cm i manje, tumorski markeri normalnih vrijednosti, u Europi se preporučuje praćenje, dok National Comprehensive Cancer Network (NCCN) preporučuje jednako praćenje i retro peritonealnu resekciju limfnih čvorova (RPLND).
Bolesnicima s relapsom bolesti ili onima koji ne odgovore na prvu liniju kemoterapije, danas se može ponuditi:
- druga linija konvencionalne kemoterapije na bazi cisplatine, ili
- visokodozna kemoterapija uz autotransplantaciju perifernim matičnim stanicama
